نام های دیگر:خلیه, راقو, پودنه دلتی, ظفیره, نحاع, نجام, نعنع الماء, جلنجوجه, پودنج, پودنه, پودنگ, پونه, پودنا, فودنج,…

مشخصات: گیاهی است علفی چند ساله از خانواده نعناع.ساقه آن استوانه ای به ارتفاع در حدود ۱۰ تا ۵۰ سانتی متر.برگ های آن تقریبا بدون دم برگ و سبز تیره بیضی شکل با نوک تیز و دندانه که در اثر فشردن بوی قوی اسانس پونه از آن استشمام می شود.پایه از این گیاه که در آب می روید کم بوتر است و در مواردی بی بوست.گل های آن به رنگ صورتی یا بنفش به صورت گروهی از گل های کوچک در بقل برگ بین برگ و ساقه در تابستان ظاهر می شود.پونه به حالت وحشی در نقاط مرطوب، در دشت ها و کنار جویبارها و گاهی در داخل آب جویها و چشمه ها وکنار باطلاق ها می روید.این گیاه در اروپا، آفریقای شمالی،حبشه .مناطق مختلف آسیا به طور وحشی می رویدو در ایران در مناطق شمال در مازندران و گیلان، در اطراف رشت و در ماسه زارهای غازیان و نقاط مرطوب لاهیجان و همچنین در جاهای دیگر ایران بطور خودرومی روید.

برگ پونه نهری:

طبیعت آن را بعضی معتدل و بعضی گرم و خشک می دانند.

خواص درمانی:

۱- مفرح و خلط آور و ضدعفونی کننده است،پیچش معده را برطرف می سازد،ضدسرفه است، برای بیماری های سینه و قلب به عنوان مدر مصرف می شود،بادشکن است،محلل و صفرابروضدعفونی کننده است،نزله را رفع می کند،لکه های پوستی را برطرف می سازد،اخراج کننده مشیمه است،فشارخون را بالا میبردو ضعف مفرد را برطرف میکند،اختلال قاعدگی رل برطرف می سازدو عقب افتادگی دوره جنسی زنان را مرتفع  عادت ماهانه را باز می گرداند و ضد سم جاوران گزنده سمی است.

۲- بیست گرم ساقه گل دار و خشک آن را در یک لیتر آب جوش دوازده قیقه دم کنید.بعد آب آن را صاف و با عسل شیرین کرده و قبل از هر وعده غذایی یک فنجان بنوشید محرک اعمال هضم است و اشتا را زیاد می کندو بی اشتهایی را که پس از بیماری و نقاهت باشد را برطرف می کند،اخلاط سینه را پاک و سوزش و خراش سینه را برطرف می سازد و سرفه سیاه سرفه راتسکین می دهد،کم خونی را درمان می کند،اسهال ساده و اسهال خونی را بند می آورد.

۳- آب جوشانده آن را بنوشید،مدر و قاعده آور و بادشکن است،سکسکه و نفخ و آشفتگی و دل بهم خوردگی رابرطرف می سازد وکرم های گوش را از بین می برد.

۴- تازه آن را آب بگیرد و در گوش بچکانید،هم گوش را ضدعفونی می کندو هم سنگینی گوش را برطرف می سازد و کرم های گوش را از بین می برد.

۵- هر بار ۶۰ گرم ساقه های گل دار پونه کوهی را در یک لیتر آب جوش پانزده دقیقه دم کنید و روزی سه بار با آب گرم آن در گلو قرقره کنید،ورم لوزتین و آنژین را درمان

می کند .

۶- خشک آن را نرم بسایید و بر زخمی که در آن کرم گذاشته باشد بپاشید،آن را درمان میکند.

۷- اسانس آن برای عمل هضم بسیار مفید است،ضدسم جانوران گزنده است،مسکن اعصاب و ضد تشنج است،خاصیت بی حسی موضعی دارد.

۸- ۲۵۰ گرم ساقه های گل دار پونه کوهی را در یک لیتر آب جوش ۱۲ دقیقه دم کنید،بعد آب صاف کرده آن را در یک وان آب گرم بریزیدو در آن دراز بکشد و موضع درد را ماساژ دهید،ورم و درد شصت یا نقرس و درد مفاصل را درمان می کند.

۹- آن را بکوبید و بپزید و روی غده مغزی قرار دهید و هر روز دوبار این عمل را انجام دهید،غده مغزی را از بین می برد.

۱۰- خام آن به صورت ضماد ورم یا کبد شدگی پا را از بین می بردو انواع خون مردگی های زیر جلدی را برطرف می سازد.

۱۱- شستشو با آب جوشانده آن خارش رحم را برطرف می سازد.

۱۲- تازه آن را بکوبید و داخل رحم قرار دهید سستی و گاز رحم را برطرف می سازد.

۱۳- بوییدن آن قلب را تقویت می کند و عطش را رفع می سازد.

۱۴- به صورت مالیدنی دائم ،جزام را برطرف می کند.

۱۵- اگر آن را به صورت شیاف در مهبل گذارید برای تسهیل اخراج جنین و مشیمه موثر است.

۱۶- آن را بسوزانید و به پای دندان ها بمالید،لثه ها را تقویت می کند.

تذکر:مصرف زیاد آن باعث سقط جنین می گردد.برای قلب و روده مضر است و مصلح آن کتیرا می باشد.

ریشه پونه نهری:

خواص درمانی:

چهل روز،هر روز چهار مثقال آن را بجوشانید و آب آن را صاف نموده بنوشید.سنگ مثانه را برطرف می سازد.